Over het onderzoek

De tools en voorbeelden op deze website komen voort uit een onderzoeksproject ‘toekomstbestendig ondernemen met behoud van vakmanschap’. Dit project is gefinancierd door SIA en uitgevoerd door Windesheim Flevoland, TNO en Modern Workx, samen met 11 bedrijven uit de provincie Flevoland. Op deze website vindt u meer informatie over het onderzoek, uitleg van de belangrijkste begrippen en het model achter de tools en uitleg van de algemene verbeterstrategie bij flexibiliteitsvraagstukken.

Achtergrond
Flexibiliteit is één van de pijlers voor Nederlandse bedrijven om concurrerend te kunnen blijven. Kwalitatief goed én flexibel inzetbaar personeel is essentieel voor organisaties. De uitdaging voor ondernemers is om een mix aan flexibiliteitmaatregelen te vinden die bijdragen aan betere bedrijfsprestaties en de wendbaarheid van het bedrijf. Daarbij is het belangrijk om zorgvuldig af te wegen welke maatregelen aansluiten bij de flexbehoefte, welke wordt bepaald door bijvoorbeeld eisen vanuit de afzetmarkt, de arbeidsmarkt en het productieproces. Lees hier meer over de begrippen flexbehoefte en flexvermogen.

Bij 11 MKB bedrijven in provincie Flevoland is onderzocht of er balans was tussen flexibiliteitsbehoefte en de wijze waarop de organisatie daarmee omging. Voor een bedrijf is het belangrijk dat er balans is in de huidige situatie, maar ook in de toekomst, bijvoorbeeld als het bedrijf groeit. Vervolgens is samen met deze MKB bedrijven gekeken welke maatregelen genomen kunnen worden om de balans te verbeteren. Hierbij is met name gekeken naar de flexibele inzet van personeel.

De centrale onderzoeksvraag in dit project was:
“Welke determinanten uit de praktijk van het MKB (markt, productieproces, arbeidsmarkt) bepalen de geschiktheid van de mix van flexibiliteitmaatregelen en wat zijn de effecten van deze mix van
flexibiliteitmaatregelen voor bedrijf en haar personeel op korte en lange termijn?”

Om deze vraag te beantwoorden zijn bij 11 MKB bedrijven case studies uitgevoerd. Eerst is gekeken naar de huidige behoefte aan flexibiliteit en de manier waarop zij hier nu mee omgaan. Hiervoor is eerst een korte vragenlijst uitgezet onder enkele medewerkers, de HR functionaris en de directie. Vervolgens zijn verdiepende interviews uitgevoerd. Hierin zijn ook verwachtingen voor de komende 2 jaar bevraagd, en de mogelijke invloed hiervan op de behoefte aan flexibiliteit. In totaal zijn 37 interviews en 788 quotes gecodeerd en geanalyseerd met behulp van Atlas.ti.

De resultaten
uit de vragenlijst en de interviews zijn besproken in een focusgroep in het bedrijf. Onderwerpen van de discussie waren of nu de juiste maatregelen worden genomen (passend bij de flexbehoefte), of deze ook nog geschikt zijn in de toekomst, en hoe de behoefte aan flexibiliteit beter opgevangen kan worden, met name vanuit de organisatie-strategie en de inzet van personele flexibiliteit. Aan het einde van de focusgroep werd een top 3 van maatregelen bepaald, en er werd bepaald welke acties nodig waren voordat de maatregelen konden worden genomen. Met deze acties gingen de bedrijven zelf aan de slag.

Voor de tweede focusgroepbijeenkomst werd opnieuw een vragenlijst ingevuld. Hierin moesten deelnemers aan de hand van vragen over zes KPIs aangeven welk effect zij verwachtten van de maatregelen. De KPIs waren: Personele kosten, Klanttevredenheid, Efficiency organisatie, Innovatievermogen medewerkers, Vakmanschap, Kwaliteit van arbeid. Dit werd gebruikt om in de werksessie maximaal 3 maatregelen tegen elkaar af te wegen.

Uit de resultaten bleek onder meer dat bij veel deelnemers een mismatch bestond tussen hun flexbehoefte en de toegepaste maatregelen. Bijvoorbeeld bij veel productvariaties (veel verschillende producten en productvarianten worden gevraagd) blijken een flexibel productieproces en flexibele functies nodig zijn. In de praktijk wordt dit echter vaak opgevangen met overwerk of inzet van extra mensen. Ook blijkt dat hoewel de ondernemers in staat zijn snel op te schalen en flexibel te werken, dit niet toekomstbestendig is, omdat er weinig ruimte is voor het lange termijn perspectief. Door de ‘waan van de dag’ lijkt er onvoldoende ruimte te zijn voor het maken van strategische keuzes, en scheppen van randvoorwaarden voor stabiele groei.

Tools
Op basis van dit onderzoek zijn tools en een methodiek ontwikkeld waarmee bedrijven zelf aan de slag kunnen (zie ook ‘aan de slag’). De basis voor deze methodiek is een ‘ABC’ van flexibiliteitsmaatregelen. Lees hier meer over het Flex-ABC.